Geçtiğimiz yıl kaybettiğimiz şair, yazar, akademisyen, çevirmen, reklam yazarı, belgesel yönetmeni, ama en çok çocukların Bilgin Dede’si Bilgin Adalı'nın bugün doğum günü.
Çocuk ve gençlik edebiyatı alanında çalışmaya başladığım ilk günlerde
tanıdım Bilgin Adalı’yı. Can Çocuk Yayınları’nın genel yayın yönetmeni Samiye
Öz, mevcut dizilerin yanı sıra daha da cazip, renkli kitaplar yayımlamak
arzusundaydı. “Renkli” ilk kitaplardan biri de Bilgin Adalı’nın “Zaman
Bisikleti” oldu.
Çoğu zaman kitaplarıyla ilgili, ara ara da yolu İstiklal Caddesi’ne
düştüğünde yayınevine uğrardı. “Sevgilim”, “hayatım”, “güzelim” diyerek girerdi
kapıdan. Samiye Hanım’la, sonra benimle sohbet ederdi. Yeni çıkan kitaplara
bakar, çoğunu okumak üzere alırdı. Yalnızca yazmazdı Bilgin Adalı, iyi bir
okurdu aynı zamanda.
Ankara, İzmir, Bursa, Samsun, Batman ve daha başka pek çok şehirdeki
etkinliklerde kendisine eşlik etme fırsatım oldu. Ne zaman çocuklar onu
çağırsa, giderdi. Yorulurdu belki, ama hiçbir zaman hayır demezdi. Bir
defasında birlikte Bursa Kitap Fuarı’na gitmiştik. Etkinlik yapacağı kocaman
salonda kimse yoktu. Bir süre bekledik, “gelirler” dedi. Aradan biraz zaman
geçti, on genç arkadaş salona girdi. Bilgin Adalı masanın başında olmaktansa (galiba
kendisini çocuklardan uzakta tuttuğunu düşündüğü için pek sevmezdi masanın
ardında oturmayı), çocukların arasına karıştı, onlarla kitapları üzerine sohbet
etti. Bu görüntüyü unutamıyorum. Dirsekleri dizlerine dayanmış, kafaları
birbirlerine uzanmış çocuklar ve Bilgin Adalı, özel bir anı paylaşıyormuş
gibiydiler. Etkinlik sona erince standımıza gittik. Bilgin Adalı, kitaplarını
imzalayacaktı. Aradan bir-iki saat geçmişti ki bir telefon geldi: Yüz elli
çocuk Bilgin Adalı’yı görmeye gelmişti. Hemen bir salon ayarlandı ve Bilgi
Adalı hiç planlanmamış bu etkinliğe büyük bir coşkuyla katıldı.
Çocuklarla kitaplar üzerine sohbet eder, kimi zaman onlarla birlikte
öyküler yazardı. Ancak “en büyük numarası” kitaplarının da temalarından biri
olan buluşlarıydı, bana kalırsa. Etkinliklere elinde bir poşetle giderdi ve
bunun içerisinden minik bir ampul, artık kullanılmayacak durumda olan bir CD ve
bir pil çıkarırdı. Bunlardan bir “okuma ışığı” yapıverirdi. Ve daha pek çok
şey… Çocuklar bakışlarını ondan bir saniye ayırmadan izler, sorular sorarlar,
asla sıkılmazlardı. Kimi zaman onlar da denerdi bu buluşları. Çocukları kendi
dünyasına alıveren Bilgin Adalı etkinliğin sonuna kadar ilgilerini,
dikkatlerini bir an olsun kaybetmezdi.
Etkinlik dışında da gençlere ne kadar değer verdiğini, onlara ne olursa
olsun zaman ayırdığına tanık oldum. Ankara’daki bir etkinlik sonrası
havalimanına gitmeden önce kendisinin oraya geleceğini öğrenen ve müzik eğitimi
alan genç biriyle buluşmuştu. Kafa kafaya verip epeyce sohbet etmişlerdi. Uçağa
ucu ucuna yetişmiştik.
Neşeli, yerinde duramayan, insanlara sevgiyle yaklaşan Bilgin Adalı’nın
gözlerinde, yüzünde aynı zamanda bir hüzün de vardı. Yaşadıkları, tanık
oldukları, kayıplarıydı bu hüzne neden olan belki de. Ama çocuk kitaplarıyla ve
çocukların dünyasıyla buluştuğunda mutluluğu yüzünden ve sesindeki heyecandan
anlaşılırdı. Çocuk ve gençlik edebiyatımız renkli, üretken, farklı ve her şeye
rağmen çocuk ruhunu koruyan yazarı Bilgin Adalı'yı geçtiğimiz yıl kaybettik, ancak kitaplarıyla çocuklarla buluşmaya devam ediyor.
Bilgin Adalı, ilk ve orta öğrenimini Mersin’de tamamladı. AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
Basın-Yayın Yüksek Okulu Sinema Televizyon Bölümü’nü 1969’da bitirdi. Dokuz
Eylül Üniversitesi’nde belgesel sinema alanında yüksek lisans, felsefe
ve kitle iletişimi alanlarında doktora yaptı. 1968-76 yılları arasında TRT Ankara Televizyonu’nda belgesel film yönetmeni
ve yapımcı olarak yüzün üzerinde belgesel film, sanat, kültür ve
eğitim programı gerçekleştirdi.
Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema Televizyon Bölümü’nde
öğretim üyeliği, bölüm başkanlığı yaptı. 1984’te bölüm başkanlığından istifa
ederek reklam yazarlığına geçti. İ.Ü. İktisat Fakültesi, Akademi
İstanbul, Yeditepe Üniversitesi ve Maltepe Üniversitesi’nde sinema, yazarlık ve
reklamcılık dersleri verdi.
İlk şiiri 1959’da Lefkoşa’daki Beşparmak dergisinde çıktı. Şiirlerini
ve yazılarını Dönem, Devinim 60, Soyut,
Oluşum, Yusufçuk, Türk Dili, Varlık, Yordam, Dost, Yazko Edebiyat ve Gösteri dergilerinde yayımladı.
Devinim 60 dergisinin (1965-66, 12 sayı) yazı kurulu üyeliğinde bulundu. Çocuk
oyunları “Bencil Dev” 1988’de Ani
İpekkaya yönetiminde İstanbul Şehir Tiyatroları’nda, “Nar Tanesi” ve “Okulda
Şenlik Var” 1998’de Antalya’da sahnelendi.
Bilgin Adalı çocuklar ve
gençler için çok sayıda kitap yazdı.
(Tanzimat’tan Bugüne
Edebiyatçılar Ansiklopedisi’nden de yararlanılmıştır.)
Tülin Sadıkoğlu