Denizkızı ve Âşık Devler

Dağ ve Deniz adında iki komşu dev birbirlerine hiç öfkelenmeden yıllardır yan yana yaşamaktadır. Ancak bir gün çıkıp gelen bir denizkızı ikisinin arasını bozar. Önce, merakla yaklaşıp kim olduğunu soran Deniz, sonra da bir şeye ihtiyacı olursa kendisine haber vermesini söyleyen Dağ, büyülü sesini duyar duymaz denizkızına âşık olur.

Deniz, Dağ’ın denizkızına âşık olması kızar. “Dağ’ın kendine ait olmayan bir yerden kimseye bir şey sunamayacağını, eğer suya ihtiyacı varsa dağ üzerinde göller yaratmasını,” söyler. Dağ ise “fundalıklarını ve çam ağaçlarını sallayarak korkutucu bir sesle” Deniz’in dalgalarının kendisine zarar veremeyeceğini ve eğer çok istiyorsa deniz içinde dağlar yaratmasını önerir. İki dev arasında kalan denizkızı, bir kavga çıkmasını önlemek için onları neler yapabilecekleri ispatlamaya davet eder. Sonra ne mi olur? Deniz’le Dağ arasındaki bu çekişmenin, dünyanın en güzel plajlarından biri olarak kabul edilen Rocha Plajı’yla ne ilgisi mi var? Kitabı okuyun, göreceksiniz...

Efsanelerle ilgili pek çok tanım var. Örneğin; halkbilim araştırmacısı Saim Sakaoğlu’nun Grimm Kardeşler’den aldığı tanıma göre: “Efsane, gerçek veya hayalî muayyen şahıs, hadise veya yer hakkında anlatılan hikâyedir.” Bir başka halkbilimci olan Şükrü Elçin ise efsaneleri şöyle tanımlar: “[Efsaneler], insanoğlunun tarih sahnesinde göründüğü ilk devirlerden itibaren aynı coğrafya, muhit veya kavimler arasında doğup gelişen; zamanla inanç, adet, an’ane ve merasimlerin teşekküllerinde az çok rolü olan bir çeşit masallar[dır].” Efsanelerin ilgi çekici olmasının yanı sıra toplumlar için pek çok işlevi vardır. Daha çocukken anlatılan bu büyük hikâyeler kimi zaman insanlara kim olduklarını, nereden geldiklerini, yaşadıkları toprakların geçmişini anlatır. Kimi zaman da insanlara neler yapabileceğini gösterir. Kulaktan kulağa yayıldığı için tek bir formda kalmayabilir efsaneler. O yüzden, kişisel olarak, efsaneleri biraz da özgür masallar olarak düşünmeyi seviyorum. Ufak tefek eklemelerle ihtiyaca göre uyarlanabiliyorlar sanki.

Catarina Sobral da Denizkızı ve Âşık Devler başlıklı okulöncesi kitabında, Portekiz’in Algarve bölgesinde bulunan Rocha Plajı’nın ilham kaynağı olduğu efsaneyi yeniden yorumlamış. Kitaptaki resimler de kendisine ait. Sobral, bu kitabıyla 2014 yılında Bologna Çocuk Kitapları Fuarı’nda Uluslararası İllüstrasyon Ödülü’ne değer görülmüş. Ödüller bir kitabın değerini belirlemek için en yetkin ölçüt değil elbette, ama benim için bu ödülü önemli kılan, jürisinde hem işleriyle hem de kişiliğiyle özel biri olduğuna inandığım Andersen ödüllü Roger Mello’nun yer alması.

Catarina Sobral yazıp resimlediği, Aysın Önen’in Türkçeleştirdiği Denizkızı ve Âşık Devler Sarıgaga Yayınları tarafından yayımlanıyor.

Tülin Sadıkoğlu